Franc Gabrijel Aleksander (na mađarskom Aleksandar Ferenc Gabor) bio je psihoanalitičar i lekar. Rođen je 22. januara 1891. godine u jevrejskoj porodici u Budimpešti. Otac mu je bio Bernhard Aleksander, filozof i književni kritičar. Osnivač je psihosomatske škole u Čikagu i smatra se jednim od osnivača psihosomatske medicine i psihoanalitičke kriminologije. Studirao je najpre u Budimpešti i Gotingenu, gde se i usko specijalizovao iz oblasti istraživanja fiziologije mozga. Kasnije se, tokom Prvog svetskog rata, preselio u Berlin, gde je nastavio svoje studije. Godine 1921. postao je član Nemačkog psihoanalitičkog društva, u isto vreme zaposlio se kao asistent na Berlinskom psihoanalitičkom institutu i bio edukant psihoanalitičke psihoterapije. Bio je deo uticajne grupe nemačkih analitičara okupljenih oko Berlinskog psihoanalitičkog instituta pod mentorstvom Karla Abrahama.
Održao je seriju predavanja (1924. i 1925. godine) koja su prerasla u njegovu prvu knjigu „Psihoanaliza totalne ličnosti“ (1930) – delo koje razvija psihoanalitičku teoriju superega, koje je pohvalio i Sigmund Frojd. Od 1930-ih do 1950-ih, među psihoanalitičarima bila je prisutna dilema oko toga kako skratiti proces psihoterapije, ali realizovati istu efikasnost. Franc Gabrijel je uvideo da su oni pacijenti koji su imali volju za brzim angažovanjem, koji su bili fokusirani na terapiju i koji su imali sposobnost da uče iz svojih prethodno doživljenih osećanja i drugih iskustava, imali najveću korist od psihoterapije. Takođe, pacijenti koji su u početku bili zdraviji, imali su manju potrebu za psihoterapijom, pa su stoga manje bili u otporu, što im je zapravo omogućilo da lakše napreduju i imaju veću korist od psihoterapijskog procesa. Ovakvi klijenti su pružali najmanji otpor zbog toga što nisu dolazili sa doživljenim traumama i potisnutim emocijama.
Ostalo je zapaženo i njegovo istraživanje glume, gde se ceo život pacijenta sastoji od radnji koje nisu ekvivalent stvarnosti. Ovakve radnje, prema gledištu Franca Gabrijela Aleksandra, više su bile usmerene na oslobađanje nesvesnih tenzija, što ga je i dovelo do opisa nove vrste neuroze, pod nazivom neurotični karakter. Njegov uspeh u primeni psihoanalitičkih principa u proučavanju i dijagnostici kriminalnih ličnosti doneo mu je poziv Roberta Hačinsa, tadašnjeg predsednika Univerziteta u Čikagu, 1930. u SAD da postane gostujući profesor psihoanalize.
Godinu dana kasnije, međutim, otišao je u Boston da sarađuje sa Vilijamom Hilijem na psihoanalitičkoj studiji delinkvencije, što je rezultiralo njihovom knjigom „Koreni zločina“ (1935). Aleksandar se vratio u Čikago 1932. da bi osnovao Čikaški institut za psihoanalizu, kojim je rukovodio do 1956. Od 1938. do 1956. Aleksandar je takođe radio na fakultetu odeljenja za psihijatriju na Medicinskom fakultetu Univerziteta Ilinois u Čikagu. Zajedno sa Sigmundom Frojdom i Šandorom Ferencijem, Aleksandar je razvio koncept autoplastične adaptacije, po kome, kada se pojedinac nađe u stresnoj situaciji, može da reaguje na jedan od dva načina:
- autoplastična adaptacija: subjekt pokušava da promeni sebe, odnosno unutrašnje okruženje,
- aloplastična adaptacija subjekt pokušava da promeni situaciju, odnosno spoljašnje okruženje.
Franc Aleksandar je umro u Palm Springsu u Kaliforniji (SAD) 08.03.1964. godine.
„Pacijent, da bi mu se pomoglo, mora proći korektivno emocionalno iskustvo pogodno da popravi traumatski uticaj prethodnih iskustava. Od sekundarnog je značaja da li se ovo korektivno iskustvo odvija tokom lečenja u transfernom odnosu, ili paralelno sa tretmanom u svakodnevnom životu pacijenta“.
F. G. AleksanderIva Krstić, med.sestra
Literatura:
https://en.wikipedia.org/wiki/Franz_Alexander
Franz Alexander and the Foundation of Psychosomatic Medicine – SciHi BlogSciHi Blog